Biodiversa
Gatunki znikają w alarmującym tempie, co zagraża zdolnościom przyrody do zapewnienia nam tak podstawowych towarów i usług jak czyste powietrze i woda, żywność, paliwo, surowce, regulacja klimatu i zapobieganie powodziom, by wymienić zaledwie kilka. Do akcji wkracza więc finansowany ze środków unijnych projekt ERA-NET BIODIVERSA, którego celem jest stworzenie społeczności naukowej ds. bioróżnorodności w Europie. Projekt BIODIVERSA, który jest obecne na drugim etapie realizacji, otrzymał dofinansowanie z budżetu Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE.
Przed projektem BIODIVERSA finansowanie badań nad bioróżnorodnością w Europie było rozdrobnione, a instytucje finansowe zaangażowane w stosunkowo niewiele wspólnych działań. Jednak paneuropejska współpraca ma zasadnicze znaczenie dla badań nad bioróżnorodnością z wielu powodów. W niektórych przypadkach skala europejska jest po prostu najbardziej logiczna.
Koordynator projektu dr Xavier Le Roux z francuskiej Fundacji Badań nad Bioróżnorodnością podaje przykład gatunków inwazyjnych. „Z definicji będą one przekraczać granice państwowe, a zatem jeżeli potrzebne jest opracowanie planu zarządzania gatunkami inwazyjnymi, to może sensownym byłoby przygotowanie planu europejskiego, a nie tylko krajowego” – powiedział CORDIS News.
Za nowe i pojawiające się tematy, takie jak waloryzacja bioróżnorodności i usług ekosystemowych (w ramach której naukowcy próbują określić ilościowo wartość bioróżnorodności i usług dostarczanych przez przyrodę) również lepiej jest zabierać się na szczeblu międzynarodowym. W tych przypadkach mało prawdopodobne jest, aby jakikolwiek pojedynczy kraj dysponował wystarczającą wiedzą ekspercką do samodzielnego prowadzenia programu badawczego – współpraca europejska jest niezbędna. Ponadto projekt BIODIVERSA może wspierać paneuropejskie projekty badawcze o zasięgu uzupełniającym w stosunku do tradycyjnego wsparcia IP [projektu zintegrowanego] Komisji Europejskiej i potencjalnie lepiej nadaje się do stworzenia rzeczywiście interdyscyplinarnych przedsięwzięć i zaangażowania interesariuszy.
Obecnie projekt BIODIVERSA łączy 21 instytucji finansujących z 15 krajów europejskich i skutecznie buduje Europejską Przestrzeń Badawczą (ERA) w dziedzinie badań nad bioróżnorodnością. Podstawowa działalność projektu BIODIVERSA polega na finansowaniu badań naukowych nad bioróżnorodnością za pośrednictwem wspólnych zaproszeń do składania wniosków. Projekty są wybierane zasadniczo na podstawie dwóch kryteriów: doskonałości naukowej i powiązania z odpowiednią polityką.
Pierwsze wspólne zaproszenie, ogłoszone w 2008 r., zaowocowało 14 mln EUR dla 12 projektów w dziedzinie zmian globalnych i dynamiki bioróżnorodności, funkcjonowania ekosystemów i usług ekosystemowych. W ramach dofinansowanych projektów prowadzone są badania nad oddziaływaniem zmian klimatu na różnorodność biologiczną; wykorzystaniem ognia w utrzymywaniu bioróżnorodności; wpływem zanieczyszczeń, opadów i temperatury na bioróżnorodność torfowiska; skutecznością obszarów i sieci chronionych; oraz oddziaływaniem zmian klimatu na owady.
Drugie zaproszenie, o łącznym budżecie w wysokości 11 mln EUR, ogłoszono w listopadzie 2010 r. Część zaproszenia jest poświęcona powiązaniom między bioróżnorodnością a zdolnością ekosystemu do zapewnienia usług, takich jak produkcja żywności, woda, regulacja klimatu i zapylanie upraw, by wymienić zaledwie kilka. Chociaż istnieje dowód na związek różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych, związki te są złożone i słabo poznane.
BIODIVERSA chce również dofinansowywać projekty kładące nacisk na wartość bioróżnorodności i usług ekosystemowych. Choć można zwykle przypisać wyraźną wartość ekonomiczną takim towarom jak żywność, paliwa, materiały i rośliny lecznicze, to już nie można tego samego powiedzieć o usługach takich jak regulacja klimatu czy zapewnienie usług kulturalnych, np. możliwości rekreacji.
Wreszcie w ramach zaproszenia dofinansowane zostaną projekty ukierunkowane na sposoby opracowywania strategii, które będą chronić bioróżnorodność, a przez to zapewnią długofalowe zrównoważenie w szerokim zakresie niezbędnych usług ekosystemowych.
Wybiegając w przyszłość członkowie BIODIVERSA zobowiązali się niedawno do ogłaszania raz w roku wspólnego zaproszenia do składania wniosków. „Zobowiązanie podjęte przez partnerów jest ogromne” – zauważa dr Le Roux.
Kolejnym niedawnym osiągnięciem w ramach projektu BIODIVERSA jest tworzenie wspólnego, nieprzerwanego programu badań naukowych dla wszystkich instytucji zaangażowanych w projekt. Obok ustalania kluczowych tematów, którymi należy się zająć w ramach projektu BIODIVERSA, dokument ten określi na przykład rodzaj działań, jakie trzeba przeprowadzić oraz przyjrzy się sposobom komunikowania odkryć naukowych ustawodawcom i innym podmiotom, a także sposobom jak najlepszego wykorzystania infrastruktur badawczych.
Projekt zwiększa również swój zasięg geograficzny. Ostatnio sieć BIODIVERSA powiększyła się o instytucje finansujące z Bułgarii, Litwy i Turcji.
Zdaniem dr Le Roux projekt BIODIVERSA ma ważną rolę do odegrania w podnoszeniu świadomości znaczenia walki z utratą bioróżnorodności wśród ustawodawców i innych interesariuszy. Ostatecznie projekty dofinansowane w ramach sieci BIODIVERSA umożliwią przyszłym pokoleniom korzystanie z wielu produktów i usług dostarczanych przez zdrowe i zróżnicowane ekosystemy.
„Wspieranie badań nad bioróżnorodnością ma naprawdę ogromne znaczenie” – oświadczył. „Mamy nadzieję, że takie inicjatywy jak BIODIVERSA przyczynią się do wspierania osób zajmujących się tą dziedziną, jak również pomogą w propagowaniu świadomości tego, że bioróżnorodność jest naprawdę jednym z największych wyzwań.”
Więcej informacji:
BIODIVERSA:
http://www.eurobiodiversa.org
ERA-NET Komisji Europejskiej:
http://ec.europa.eu/research/fp7/index_en.cfm?pg=eranet-projects-home
Teksty pokrewne: 32900
Źródło danych: Wywiad CORDIS News z dr Xavierem Le Roux
Referencje dokumentu: Na podstawie wywiadu CORDIS News z dr Xavierem Le Roux
Źródło: Biodiversa
