Plany w zapylaniu
PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ MIĘDZYNARODOWEJ INICJATYWY
OCHRONY I ZRÓWNOWAŻONEGO WYKORZYSTYWANIA ZAPYLACZY
1.Zapylanie stanowi istotną usługę ekosystemową, która w dużym stopniu zależy od symbiozy gatunków zapylanych i zapylających. W wielu przypadkach jest ona wynikiem zawiłych relacji zachodzących pomiędzy rośliną i zwierzęciem, zaś utrata którejkolwiek z nich niechybnie zakłóci przetrwanie obydwu tych stron. W przedmiocie zapylania, nie wszystkie rośliny zależą od zwierząt. Wiele roślin, takich jak trawy, które w przeważającym stopniu tworzą pokrycie gruntu wielu ekosystemów, zapyla wiatr. Podobnie w rolnictwie, większość podstawowych produktów żywnościowych jest zapylana przez wiatr. Jednakże, co najmniej jedna trzecia światowych plonów rolnictwa zależy od zapylania przez owady i inne zwierzęta. Różnorodność gatunkowa, w tym płodów rolnych, zależy od zapylania przez zwierzęta. Dlatego zapylacze są ważne z punktu widzenia różnorodności sposobów odżywiania się oraz dla utrzymania zasobów naturalnych. Błędnym jest twierdzenie, że zapylanie jest „darmową usługą ekologiczną”. Wymaga ono bowiem zasobów, takich jak ostoje naturalnej roślinności. Tam, gdzie uległy one redukcji lub następuje ich utrata, ich wielkość staje się coraz bardziej ograniczona i niezbędne okazują się praktyki dostosowawcze w celu podtrzymania środków ich egzystencji.
2.W gruncie rzeczy, produkcja rolna i różnorodność systemów rolniczych jest na całym świecie zagrożona z powodu zmniejszającej się populacji zapylaczy. Głównymi przyczynami spadku populacji zapylaczy jest, między innymi, rozdrobnienie siedlisk naturalnych, stosowanie środków chemicznych w rolnictwie i przemyśle, występowanie pasożytów i chorób oraz wprowadzanie gatunków obcych.
3.Istnieje około 25.000 różnych gatunków pszczół, które wydatnie różnią się rozmiarami i zróżnicowanym spektrum roślin, które odwiedzają i zapylają. Od ich różnorodności zależy zarówno różnorodność dzikich roślin jak i zmienność plonów roślin. Wprawdzie pszczoły tworzą najważniejszą grupę zapylaczy, lecz swój wkład wnoszą tu także inne owady takie jak motyle i ćmy, muchy i chrząszcze oraz kręgowce, jak nietoperze, wiewiórki i ptaki, jak również niektóre naczelne. Dlatego zapylanie jako dziedzina nauki wymaga szczegółowych badań, a technologiczne zastosowanie praktyk menadżerskich jest dość skomplikowane. W większości przypadków brakuje wiedzy o dokładnych relacjach pomiędzy indywidualnymi gatunkami roślin, a zapylającymi je osobnikami, zaś studia w tej dziedzinie wykazują, że często mają one bardzo specyficzny charakter.
4.W celu zabezpieczenia trwałych usług zapylaczy w odniesieniu do ekosystemów rolniczymi, potrzebne jest znacznie większe zrozumienie wielorakości dóbr i usług, które zapewnia różnorodność zapylaczy oraz czynników, które wpływają na ich spadek i działalność. Istnieje potrzeba zidentyfikowania dostosowawczych praktyk menadżerskich, które zminimalizują negatywne oddziaływanie ludzi na zapylaczy, będą promować ochronę i różnorodność rodzimych zapylaczy oraz chronić i odtwarzać obszary potrzebne w celu optymalizowania usług tych zapylaczy w ekosystemach rolniczych i w innych ekosystemach lądowych.
5.Rozważając pilną potrzebę zajęcia się zagadnieniem światowego spadku różnorodności zapylaczy, Konferencja Stron Konwencji o różnorodności biologicznej powołała w 2000 roku Międzynarodową Inicjatywę Ochrony i Zrównoważonego Wykorzystywania Zapylaczy (decyzja V/5, sekcja II) i wystąpiła o przygotowanie rozwojowego planu działania w tym zakresie. Niżej przedstawioną propozycję planu działania przygotowała Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), zgodnie z paragrafem 16 decyzji V/15.
II. CELE I PODEJŚCIE
6.Celem Międzynarodowej Inicjatywy Ochrony i Zrównoważonego Wykorzystywania Zapylaczy jest promowanie skoordynowanych ogólnoświatowych działań w kierunku:
a)Monitorowania spadku populacji zapylaczy, jego przyczyn i jego oddziaływania na usługi zapylania;
b)Zajęcia się zagadnieniem braku informacji taksonomicznej dotyczącej zapylaczy;
c)Oceny gospodarczej wartości zapylania i ekonomicznych skutków spadku usług zapylania; oraz
d)Promowania ochrony i odtwarzania oraz zrównoważonego wykorzystywania różnorodności zapylaczy w rolnictwie i związanych z nim ekosystemach.
7.Inicjatywa ta ma być wdrażana jako przedsięwzięcie przekrojowe w ramach programu pracy dotyczącego rolniczej różnorodności biologicznej, wraz z odpowiednimi powiązaniami z innymi tematycznymi programami pracy, zwłaszcza obejmującymi różnorodność biologiczną w lasach oraz różnorodność biologiczną obszarów suchych i półsuchych, a także z odnośnymi zagadnieniami przekrojowymi, zwłaszcza Globalną Inicjatywą Taksonomiczną i pracami w dziedzinie inwazyjnych gatunków obcych. Niniejsza inicjatywa stwarza możliwość zastosowania podejścia taksonomicznego.
III. ELEMENTY PLANU
Element 1. Ocena
Cel operacyjny
Zapewnienie wszechstronnej analizy stanu i tendencji światowej różnorodności zapylaczy oraz przyczyn leżących u podstaw ich spadku (w tym skupienie się na dobrach i usługach, które zapewnia różnorodność zapylaczy), jak również lokalnej wiedzy o gospodarowaniu nimi. Wynik tej oceny ma określić dalsze potrzebne działania.
Uzasadnienie
Szereg badań naukowych i różnych odrębnych spostrzeżeń silnie sugeruje, że populacje zapylaczy plonów maleją w wielu częściach świata. Wydajności niektórych plonów zmniejszają się w wyniku niewystarczającej populacji zapylaczy, a wielu specjalistów, rolników i sadowników niepokoi się silnym spadkiem populacji pszczół w ostatnich latach. Jednakże, skąpość dobrych danych hamuje opracowanie wszechstronnej oceny stanu i tendencji różnorodności zapylaczy, która potrzebna jest do uzyskania informacji potrzebnej w celu zmian w polityce.
Podobnie, realistyczne oszacowanie gospodarczej wartości zapylania powodowanego przez zwierzęta jest zasadniczym czynnikiem skutecznego planowania ogólnoświatowego rolnictwa. Istniejące szacunki budzą wątpliwości. W oparciu o opis i szacunkowe dane, w kategoriach ekonomicznych, dotyczące wkładu zapylaczy w rolnictwo i różnorodność środowiskową zostaną usprawnione bazujące na informacji procesy decyzyjne na poziomie gospodarstwa rolnego, regionu, kraju i w skali międzynarodowej.
Oprócz „przeszkód taksonomicznych” (patrz element 3), istnieje również globalny „deficyt taksonomiczny”, czyli, wprost niewyobrażalnie wysoka ilość układów genetycznych pszczół, dla których nie są osiągalne klucze identyfikacyjne.
Rodzaje działalności
1.1.Monitorowanie stanu i tendencji wśród zapylaczy, poprzez:
a)Utworzenie globalnej sieci współpracowników monitorujących zmiany różnorodności, poziomów populacji i częstotliwości działania zapylaczy w czasie w wybranych obszarach świata. W sieci tej następowałoby dzielenie się zdobytymi ustaleniami oraz dyskusje nad lokalnymi i globalnymi tendencjami istniejącymi pośród zapylaczy;
b)Wdrażanie pilotowego, globalnego programu monitoringu w wybranych obszarach na całym świecie;
c)Opracowanie, ocenę i zestawienie metod monitorowania zapylaczy, ich różnorodności i wydajności;
d)Progresywny rozwój i wdrożenie globalnego programu monitorowania różnorodności zapylaczy, w oparciu o powyższe działania (a), (b) i (c).
1.2.Ocena gospodarczej wartości zapylaczy, w tym oszacowanie, w kategoriach ekonomicznych, różnych systemów plon-zapylacz-zapylanie w celu optymalnego wykorzystywania zapylaczy w zrównoważonych systemach rolniczych, poprzez analizę ekonomiczną danych z różnych systemów plon-zapylacz-zapylanie, w tym danych wynikających z przypadków studialnych z elementu 2.
1.3.Ocena stanu naukowej i miejscowej wiedzy dotyczącej ochrony zapylaczy, w celu zidentyfikowania luk w wiedzy i możliwości zastosowania wiedzy, w tym:
a)Wiedzy taksonomicznej; oraz
b)Wiedzy, innowacji i praktyk rolników oraz społeczności tubylczych i lokalnych w podtrzymywaniu różnorodności zapylaczy i usług agrosystemowych na rzecz wspierania produkcji i bezpieczeństwa żywności.
1.4.Promowanie opracowania kluczy identyfikacyjnych dla układów genetycznych pszczół.
Sposoby i środki
Wymianę i wykorzystanie doświadczeń, informacji i ustaleń z oceny ułatwią Strony, Rządy i sieci w konsultacjach pomiędzy krajami i instytucjami, w tym poprzez wykorzystywanie sieci istniejących. We wnoszeniu wkładu do procesu oceny z elementu 3 kraje będą wspomagane poprzez budowanie ich potencjału działania. Proces oceny będzie również wspomagany za pomocą przypadków studialnych, realizowanych w ramach 2 elementu programu, poprzez naświetlanie i badanie ważnych zagadnień w ochronie zapylaczy i ich zrównoważonym wykorzystywaniu, a w niektórych przypadkach przez dostarczanie danych.
Globalny program monitoringu zapylaczy można by zrealizować w dwóch etapach. Pierwszy etap obejmowałby działania 1.1 (a), (b) i (c) oraz 1.4. W drugim etapie zostałyby zastosowane ustalenia z etapu pierwszego na większej i reprezentatywnej liczbie lokalizacji polowych w całym świecie w celu gromadzenia danych potrzebnych do wykrywania zmian w różnorodności i częstotliwości działania zapylaczy, zwłaszcza gatunków pszczół. Projektu tego nie będzie można realizować bez aktywnego uczestnictwa ze strony wielu narodów, instytucji i współpracowników. Będą potrzebne znaczne zasoby finansowe, zwłaszcza na drugi etap. Zaistnieje potrzeba uruchomienia mechanizmów zapewniających ciągłość i trwałość monitoringu w długim horyzoncie czasowym.
Harmonogram przewidywanych wyników
Pierwszy etap globalnego programu monitorowania różnorodności zapylaczy powinien zostać zakończony w 2005 roku. Drugi etap byłby realizowany wstępnie przez okres pięciu lat (2006-2010), a następnie, zależnie od uzyskanych postępów, zostałby po tym odnowiony na pięć kolejnych lat. Ważne i istotne tendencje mogą ujawnić się dopiero po kilku (5-10) latach monitoringu.
Wstępny etap o stanie światowych zasobów zapylaczy zostałby przygotowany do roku 2004 w oparciu o istniejące dane i początkowe wyniki elementów 1 i 2. Pierwszy wszechstronny raport zostałby przygotowany do roku 2010, w oparciu o, między innymi, wyniki programu monitoringu i analizy ekonomiczne.
Element 2. Praktyki dostosowawcze
Cel operacyjny
Zidentyfikowanie praktyk, technologii i polityk dostosowawczych promujących pozytywne, a łagodzących negatywne oddziaływania rolnictwa na różnorodność i działalność zapylaczy, w celu zwiększenia produkcyjności i potencjału podtrzymywania środków egzystencji, poprzez powiększanie wiedzy, zrozumienia i świadomości dotyczącej wielorakości dóbr i usług świadczonych przez zapylaczy.
Uzasadnienie
W celu zabezpieczenia zrównoważonych usług zapylaczy w ekosystemach rolniczych i innych, potrzebne jest znacznie większe zrozumienie wielorakości dóbr i usług świadczonych przez różnorodność zapylaczy oraz czynników, które wpływają na spadek ich populacji. W szczególności, potrzebne jest zidentyfikowanie różnych interakcji pomiędzy wymiarami różnorodności rolniczej w różnych skalach przestrzennych, które to interakcje wspierają skuteczne funkcjonowanie zapylaczy. Oprócz tego, potrzebne jest zidentyfikowanie praktyk dostosowawczych, które minimalizują negatywne oddziaływanie człowieka na zapylaczy, promują ochronę i różnorodność rodzimych zapylaczy oraz chronią i odtwarzają obszary przyrodnicze potrzebne w celu zoptymalizowania usług zapylaczy w ekosystemach rolniczych i innych.
Rodzaje działalności
2.1.Przeprowadzenie serii przypadków studialnych w zasięgu środowisk i systemów produkcyjnych oraz w każdym regionie:
a)Zidentyfikowanie kluczowych dóbr i usług świadczonych przez różnorodność zapylaczy, roli komponentów różnorodności biologicznej w ekosystemach rolniczych i innych we wspieraniu takiej różnorodności oraz zagrożeń dla takiej różnorodności, w tym, na przykład, stosowanie środków owadobójczych, zmiany siedliskowe i wprowadzanie zapylaczy egzotycznych;
b)Zidentyfikowanie najlepszych praktyk dostosowawczych; oraz
c)Monitorowanie i ocena aktualnych i potencjalnych oddziaływań ze strony istniejących i nowych technologii rolniczych.
Ten rodzaj działalności dotyczyłby wielorakich dóbr i usług świadczonych przez różnorodność zapylaczy oraz interakcji pomiędzy różnymi jej komponentami, na przykład:
i)Oddziaływanie w wyniku wprowadzenia zapylaczy;
ii)Oddziaływanie obcych gatunków inwazyjnych na zapylaczy;
iii)Oddziaływanie rozdrobnienia i strat siedlisk naturalnych na różnorodność zapylaczy i ekosystemy, które je wspierają;
iv)Oddziaływanie środków owadobójczych na różnorodność i obfitość zapylaczy, w tym programy zwalczania szkodników;
v)Zrównoważona gospodarka zapylaczami;
vi)Spadek populacji pszczół miodnych, innych pszczół i innych zapylaczy;
vii)Dynamika spadku populacji zapylaczy;
viii)Interakcje pomiędzy zapylaczami, a plonami genetycznie zmodyfikowanymi;
ix)Ochrona i odtwarzanie różnorodności zapylaczy;
x)Główne tendencje, a zaangażowanie uczestników procesu;
xi)Ekonomika zapylania.
2.2.Zidentyfikowanie i promocja upowszechniania informacji o wydajnych kosztowo praktykach i technologiach oraz związanych z tym środkach politycznych i bodźcowych, które powiększają pozytywne, a łagodzą negatywne oddziaływania rolnictwa na różnorodność, produkcyjność i potencjał zapylaczy na rzecz podtrzymania środków egzystencji, poprzez
a)Wszechstronne analizy, w wybranych systemach produkcyjnych, wpływu kosztów i korzyści z alternatywnych praktyk i technologii zarządzania na ochronę i skuteczność zapylaczy oraz ocena dóbr i usług dostarczanych przez różnorodność zapylaczy, w tym wymagania świadczących zapylanie i najlepszych zapylaczy każdego gatunku plonów oraz oddziaływania obecności i/lub nieobecności zapylaczy na wydajność plonów owoców i nasion;
b)Wszechstronne analizy oddziaływań produkcji rolniczej, w tym jej intensyfikacji i ekstensyfikacji, na środowisko oraz zidentyfikowanie sposobów łagodzenia oddziaływań negatywnych i promowania oddziaływań pozytywnych;
c)Zidentyfikowanie, na szczeblu międzynarodowym i szczeblach krajowych, w ścisłej współpracy z odnośnymi organizacjami międzynarodowymi, odpowiednich polityk marketingowych i handlowych oraz środków prawno-ekonomicznych, które mogą stanowić wsparcie dla korzystnych praktyk. Mogą mieścić się w tym praktyki certyfikacyjne, ewentualnie w ramach istniejących programów certyfikacyjnych oraz opracowywanie kodeksów postępowania.
2.3.Promowanie metod zrównoważonego rolnictwa, które wykorzystują praktyki, technologie i polityki menażerskie promujące pozytywne, a łagodzące negatywne oddziaływania rolnictwa na różnorodność zapylaczy. Może mieścić się w tym, na przykład, ochrona naturalnych siedlisk naturalnych, w krajobrazach rolniczych, jako źródeł dzikich zapylaczy na rzecz poprawy plonów; opracowanie wytycznych dla twórców polityki i rolników; oraz opracowanie protokołów modelowego testowania na rzecz wprowadzania zapylaczy innych niż rodzime i oceny oddziaływań środków chemicznych w rolnictwie i innych technologii na zapylaczy i ich działalność.
Sposoby i środki
Zostaną przebadane przypadki studialne, których źródłem będą krajowe instytucje, organizacje społeczne i instytucje badawcze, przy wsparciu ze strony organizacji międzynarodowych na rzecz katalizowania przygotowań do studiów, mobilizowania funduszy, upowszechniania wyników oraz ułatwiania sprzężenia zwrotnego i przekazywania uzyskanych wniosków dostarczycielom przypadków studialnych i twórcom polityki. Wkład będzie poszukiwany u wszystkich odnośnych uczestników procesu. Ramy określające przypadki studialne stanowi orientacyjny szkic przypadków studialnych w dziedzinie rolniczej różnorodności biologicznej dostępny pod adresem: http://www.biodiv.org/thematic/agro
Harmonogram przewidywanych wyników
Aktualnie przygotowywany jest pierwszy zestaw przypadków studialnych. Kolejne przypadki studialne zostaną opublikowane, przeanalizowane i upowszechnione do roku 2005. Przypadki studialne powinny być reprezentatywne dla zagadnień regionalnych, a ich priorytetami powinny być najlepsze praktyki i wnioski, które po uzyskaniu można by szeroko zastosować.
Element 3. Budowanie potencjału działania
Cel operacyjny
Wzmocnienie potencjału społeczności rolniczych, tubylczych i lokalnych oraz ich organizacji i innych uczestników tego procesu, na rzecz gospodarowania różnorodnością zapylaczy tak, aby uzyskać wzrost korzyści z niej oraz promowanie świadomości i odpowiedzialnego działania.
Uzasadnienie
Gospodarowanie różnorodnością zapylaczy angażuje wielu uczestników tego procesu i często pociąga za sobą przemieszczenia kosztów i korzyści pomiędzy różnymi jego uczestnikami. Dlatego istotne jest rozwijanie mechanizmów nie tylko na rzecz konsultacji pomiędzy uczestnikami procesu, ale także w celu ułatwiania ich rzeczywistego uczestnictwa zarówno w procesach decyzyjnych jak i w podziale korzyści. Sprawczą rolę w podtrzymywaniu interesów rolników w optymalizowaniu zrównoważonych, zdywersyfikowanych systemów produkcyjnych oraz w dalszym promowaniu odpowiedzialnych działań w dziedzinie ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności zapylaczy mogą pełnić grupy rolników i inne organizacje producentów.
Jedną z głównych dziedzin, którymi należy się zająć, są możliwości krajów w usuwaniu przez nie przeszkód taksonomicznych wywodzących się z poważnych niedoborów inwestycji w proces szkolenia, prace badawcze i gospodarowanie zbiorami. Poważnie ogranicza to nasze możliwości globalnej oceny i monitorowania spadku populacji zapylaczy w celu ochrony różnorodności zapylaczy i gospodarowania nią. Globalne przeszkody taksonomiczne są kosztowne, zwłaszcza jeśli wyrazić je w kategoriach tych inicjatyw badawczych w dziedzinie ekologii ochrony i zapylania, które są całkowicie zależne od dostępu do dobrej taksonomii pszczół, natomiast stają się zupełnie bezużyteczne w sytuacji braku dostępu. Istnieje również globalny deficyt taksonomiczny, to jest ogromna liczba układów genetycznych pszczół, dla których klucze genetyczne nie są osiągalne.
Rodzaje działalności
3.1.Promowanie, pośród organizacji producentów, spółdzielni i przedsiębiorstw rolniczych oraz konsumentów, świadomości w zakresie wartości różnorodności zapylaczy oraz wielorakich dóbr i usług, których one dostarczają na rzecz zrównoważonej produkcyjności, z nastawieniem na promocję odpowiedzialnych praktyk.
3.2.Zidentyfikowanie i promowanie możliwych usprawnień w środowisku politycznym, w tym działalności w zakresie podziału korzyści i mechanizmów zachęt, na rzecz wsparcia gospodarowania zapylaczami na szczeblu lokalnym oraz związanych z tym wymiarów różnorodności biologicznej w ekosystemach rolniczych. Może to obejmować problematykę sposobów jakimi istniejące i nowe systemy certyfikacyjne mogłyby przyczyniać się do ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności zapylaczy.
3.3.Promowanie zwiększenia potencjału na rzecz gospodarowania różnorodnością zapylaczy na szczeblu lokalnym poprzez promowanie partnerstwa pośród rolników i pomiędzy nimi, a także pracownikami badawczymi, robotnikami służb terenowych oraz osobami zajmującymi się przetwórstwem żywności, poprzez, między innymi, utworzenie na szczeblu lokalnym forów dla rolników i innych uczestników tego procesu w celu rozwijania rzeczywistego partnerstwa, w tym programów szkolenia i edukacji.
3.4.Budowanie potencjału rozwoju taksonomii na rzecz opracowywania spisów różnorodności i rozprzestrzenienia zapylaczy w celu optymalizowania gospodarowania nimi, poprzez, między innymi, szkolenie taksonomistów i parataksonomistów pszczół i innych zapylaczy.
3.5.Opracowywanie narzędzi i mechanizmów służących międzynarodowej i regionalnej wymianie informacji w dziedzinie ochrony i zrównoważonego wykorzystywania zapylaczy. Może to obejmować:
a)Utworzenie rejestru istniejących specjalistów w dziedzinie problematyki zapylania i zapylaczy, którzy służyliby jako forum do konsultacji dziedzinie transferu technologii oraz utworzenie międzynarodowej grupy doradczej w dziedzinie ochrony zapylaczy;
b)Upowszechnianie w środowiskach rolniczych informacji o procesach zapylania, poprzez bazy danych, strony internetowe i sieci informatyczne. Może to obejmować utworzenie międzynarodowej sieci informacyjnej o ochronie zapylaczy i promocję sieci rolników i organizacji rolniczych na szczeblu regionalnym w celu prowadzenia wymiany informacji i doświadczeń;
c)Opracowywanie i aktualizowanie globalnych i krajowych list zagrożonych gatunków zapylaczy oraz wydawanie wielojęzycznych podręczników dla rolników o ochronie i odtwarzaniu zapylaczy.
Sposoby i środki
Niniejszy element powinien być wdrażany przede wszystkim na drodze inicjatyw wewnątrzkrajowych, w tym przez służby terenowe, lokalne władze, organizacje edukacyjne i społeczne, w tym organizacje rolników – producenckie i konsumenckie oraz mechanizmy uwypuklające wymianę pomiędzy poszczególnymi rolnikami. Istnieją możliwości współpracy z przemysłem przetwórstwa żywności w zakresie dostarczania wolnych od środków owadobójczych lub o niskiej zawartości pozostałości produktów z systemów rolniczych podtrzymujących różnorodność zapylaczy. W ramach Globalnej Inicjatywy Taksonomicznej można tworzyć projekty pilotowe na rzecz niniejszego elementu. Istnieje tu możliwość pozyskania finansowania dla poszczególnych projektów lub programów. Może być potrzebne zapewnienie wsparcia katalitycznego za pośrednictwem krajowych, regionalnych i globalnych programów, organizacji, funduszy i mechanizmów finansujących, zwłaszcza na rzecz wsparcia budowania potencjału działania, wymiany i sprzężenia zwrotnego informacji politycznej i rynkowej oraz wdrażania wniosków pozyskanych z niniejszego i poprzedniego elementu programu, pomiędzy lokalnymi organizacjami i twórcami polityki, na szczeblu krajowym, regionalnym i globalnym.
Elementy taksonomiczne można promować również w ramach Globalnej Inicjatywy Taksonomicznej.
Harmonogram przewidywanych wyników
Do roku 2006, dziesięć naziemnych przypadków poszerzenia partnerstwa wynikającego ze zwiększenia ochrony różnorodności zapylaczy na szczeblu lokalnym. Wprowadzenie mechanizmów promujących różnorodności zapylaczy do roku 2010.
Element 4. Główne tendencje
Cel operacyjny
Wspieranie opracowania krajowych planów lub strategii na rzecz ochrony i zrównoważonego wykorzystywania różnorodności zapylaczy oraz promowanie ich głównych tendencji, a także włączenie ich do sektorowych i wielosektorowych planów i programów.
Uzasadnienie
Wiele krajów aktualnie opracowuje strategie i plany działania w dziedzinie różnorodności biologicznej i w kontekście Konwencji o różnorodności biologicznej, a wiele innych posiada również szereg innych polityk, strategii i planów związanych z rolnictwem, środowiskiem i rozwojem kraju. Celem decyzji V/5 Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej jest promowania wcielania głównej problematyki różnorodności biologicznej w rolnictwie do krajowych strategii i planów działania; włączania głównych aspektów planów działania na rzecz komponentów różnorodności biologicznej w rolnictwie do sektorowych planów działania dotyczących żywności, rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa oraz promowania synergii i unikania powtarzalności różnych komponentów poszczególnych planów. Ochrona i zrównoważone wykorzystywanie zapylaczy jest ważnym czynnikiem różnorodności biologicznej w rolnictwie i powinna ona być zintegrowana z głównym biegiem tego procesu. Ponadto, wymaga to rzetelnej i dostępnej informacji, jednakże wiele krajów nie posiada dobrze rozwiniętych systemów informacyjnych, łączności i wczesnego ostrzegania, ani też potencjału na rzecz reagowania na zidentyfikowane zagrożenia.
Rodzaje działalności
4.1.Włączenie, do strategii i planów działania w dziedzinie różnorodności biologicznej i do procesów planistycznych w sektorze rolnictwa, problematyki różnorodności zapylaczy i związanych z tym zagadnień różnorodności biologicznej w rolnictwie, w tym różnorodności „roślin goszczących”, na poziomie gatunkowym, ekosystemowym i krajobrazowym, z zachowaniem podejścia ekosystemowego.
4.2.Wspieranie opracowywania lub dostosowywania odnośnych systemów informacji, wczesnego ostrzegania i łączności w celu umożliwienia skutecznej oceny stanu różnorodności zapylaczy i jej zagrożeń, jako wsparcie dla krajowych strategii i planów działania oraz stosownych mechanizmów reagowania.
4.3.Wzmocnienie krajowych instytucji na rzecz wsparcia dla taksonomii pszczół i innych zapylaczy poprzez, między innymi:
a)Ocenę krajowych potrzeb w dziedzinie taksonomii (będzie to przyczyniać się do działalności 1.3);
b)Utrzymywanie ciągłości taksonomicznych i referencyjnych zbiorów pszczół i innych zapylaczy;
c)Uznanie wyróżniających się ośrodków w taksonomii pszczół, a jeżeli potrzeba – utworzenie wyróżniających się ośrodków;
d)Pozyskiwanie danych poprzez budowanie potencjału działania i podział korzyści.
4.4.Włączenie do formalnych programów edukacyjnych na wszystkich szczeblach problematyki różnorodności zapylaczy i związanych z tym wymiarów różnorodności biologicznej w rolnictwie, z zachowaniem różnorodności „roślin goszczących”, na poziomie gatunkowym, ekosystemowym i krajobrazowym, z zastosowaniem podejścia ekosystemowego. Włączenie zagadnień zapylania jako komponentu zrównoważonej gospodarki, do programów rozwoju naukowego i indywidualnego w dziedzinie rolnictwa, biologii i środowiska oraz do programów nauczania w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych poprzez wykorzystywanie przykładów lokalnych i odnośnych przykładów z innych regionów. Promowanie badań stosowanych w dziedzinie zapylania w systemach rolniczych poprzez edukację na studiach podyplomowych.
Sposoby i środki
Działania byłyby wdrażane przede wszystkim poprzez poszerzone mechanizmy komunikowania się i koordynacji oraz procesy planowania angażujące wszystkie grupy uczestników tego procesu, przy ułatwianiu tego przez organizacje międzynarodowe i mechanizmy finansowania.
Mogą być potrzebne dodatkowe środki na budowanie potencjału działania.
Elementy taksonomiczne można promować również w ramach Globalnej Inicjatywy Taksonomicznej.
Harmonogram przewidywanych wyników
Progresywne zwiększanie potencjału na szczeblu krajowym na rzecz taksonomii, zarządzania informacją, oceny i komunikowania się.
Włączenie problematyki zapylaczy i związanych z tym zagadnień różnorodności biologicznej w rolnictwie do krajowych planów w dziedzinie różnorodności biologicznej i/lub sektorowych planów rolniczych w 50 krajach do 2010 roku.
Źródło: Plany w zapylaniu
