Kalendarz Bociana
12 maja – Światowy Dzień Ptaków Wędrujących
Planetę naszą zamieszkuje około 8650 gatunków ptaków. Liczne ptaki są wędrowne w północnych rejonach swojego obszaru lęgowego a w południowych – osiadłe, Miejsce ich zimowania przypomina zwykle pod względem ekologicznym teren gnieżdżenia się, ale ptaki nigdy nie zakładają tam gniazd. Roczny cykl aktywności ptaków zmienia się pod wpływem wewnętrznych mechanizmów (hormonalnych) doprowadzających fizjologię ptaków do odbywania wędrówki, jak i bodźców zewnętrznych otrzymanych ze środowiska.
Wędrówki ptaków odbywają się głównie na osi północ – południe kuli ziemskiej. Głównym czynnikiem umożliwiającym orientowanie się ptakom wędrownym w przestrzeni jest, w dzień, położenie słońca, a w nocy, położenie gwiazd.
Większość gatunków podczas wędrówek tworzy jednogatunkowe stada. Niektóre gatunki przelatują pojedynczo (ptaki drapieżne). Wysokość przelotów zależy w znacznej mierze od istniejących warunków atmosferycznych ( pułapu chmur, prędkości i kierunku wiatru, opadów). Wysokość przelotów większości ptaków nie przekracza 300m ale są miejsca gdzie pokonują naturalne bariery (góry) nawet do wysokości 3000-5000m n.p.m. W czasie lotu ptaki wyznaczają sobie miejsca odpoczynku gdzie intensywnie żerują. Niektóre gatunki przebywają znaczne odległości bez zatrzymywania zarówno w wędrówkach wiosennych jak i jesiennych, ponieważ przelot odbywa się nad morzem.
Cykl wędrówek niektórych gatunków ptaków umożliwił rozszerzenie zasięgu występowania oraz zajmowanie nowych środowisk.
15 maja – Dzień Polskiej Niezapominajki
Niezapominajka została ogłoszona w Polsce symbolem życzliwości i serdeczności między ludźmi. Jest to roślina zielna strefy umiarkowanej. W Polsce jest 10 gatunków m.in. błotna, błękitnie kwitnąca, występująca dziko na wilgotnych łąkach, brzegach wód. Jest to roślina rzadziej spotykana w Europie Zachodniej z uwagi na znaczne przekształcanie środowiska.
Dzień Niezapominajki wzorowany jest na podobnych obchodzonych w innych krajach, których symbolami są inne, popularne rośliny gł. kwiaty.
21 maja – Dzień Kosmosu
Kosmos to inaczej wszechświat, czyli zbiór ciał niebieskich, które w jakichkolwiek sposób (grawitacyjny, elektromagnetyczny) w przeszłości, obecnie lub w przyszłości są w stanie oddziaływać na nas lub na które my kiedykolwiek mogliśmy, możemy lub będziemy mogli oddziaływać.
Istnieje szereg hipotez odnośnie struktury geomorfologicznej wszechświata, oraz jego ewolucji. Badania kosmosu, w których uczestniczy również Polska ( buduje urządzenia do badań, w które wyposażane są satelity) dotyczą m.in. jego wpływu na kulę ziemską, możliwości jego eksploatacji, jak również poszukiwań życia w innych pozaziemskich układach.
22 maja – Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej
Różnorodność Biologiczna inaczej nazwana bioróżnorodnością to występowanie licznych, charakterystycznych dla danego obszaru gatunków roślin i zwierząt. Bogactwo gatunkowe świadczy o jakości środowiska a formy pierwotne czy endemiczne o jego nieznacznych przekształceniach.
Zgromadzenie Ogólne ONZ ustaliło 2010 r. Międzynarodowym Rokiem Różnorodności Biologicznej. Polskie obchody tego roku obchodzone były pod hasłem: Bioróżnorodność wokół nas.
W obronie bioróżnorodności powinny być podejmowane wszelkie działania na rzecz poznawania, badania, przywracania rodzimych dzikich gatunków, jak również propagowania hodowli ras, które powstały w danym regionie. Szczególnie wzmocnione muszą być działania na rzecz gatunków, które wyginęły lub są zagrożone. Niezbędne jest też tworzenie banków genów gatunków ginących i odtwarzanie gatunków wymarłych.
22 maja – Dzień Praw Zwierząt
W Polsce prawa zwierząt zostały zapisane w Ustawie o ochronie zwierząt, która mówi m.in.:
Zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Nieuzasadnione lub niehumanitarne zabijanie zwierząt oraz znęcanie się nad nimi jest zabronione. Zwierzę traktowane źle może być odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i przekazane do schroniska dla zwierząt (zwierzęta domowe) lub ogrodu zoologicznego (zwierzęta z przemytu, używane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych).
Właściciel lub opiekun znęcający się nad zwierzęciem podlega karze pozbawienia wolności. W Polsce średnio do sądu wpływa rocznie tylko 500 spraw o znęcanie się nad zwierzętami, w tym około 200 przypadków zasądzoną ma karę pozbawienia wolności ale w zawieszeniu.
Zwierzęta wolno żyjące stanowią wg prawa dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu.
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt sprawuje Inspekcja Weterynaryjna we współpracy z organizacjami społecznymi, których statutowym celem jest ochrona zwierząt.
Każdy obywatel powinien zgłaszać do odpowiednich organów ( straż miejska, policja, inspekcja weterynaryjna, organizacje społeczne) przypadki złego traktowania zwierząt zarówno domowych jak i wolno żyjących.
Organy wyznaczone do kontroli powinny objąć większą opieką i kontrolą miejsca pobytu zwierząt używanych do celów zarobkowych.
24 maja – Europejski Dzień Parków Narodowych
W latach 70 XIX w Kanadzie utworzono pierwszy na świecie rezerwat przyrody a już na początku XX w niemal w każdym zakątku Ziemi istniały jakieś obszary chronione, rezerwaty zwierząt, pomniki przyrody a nawet parki narodowe.
Park narodowy jest najwyższą formą ochrony. Ustanawia się go na terenach wyróżniających się szczególnymi wartościami , głównie przyrodniczymi, ale również naukowymi, społecznymi kulturowymi. To obszar o powierzchni co najmniej 1000 ha, na którym ochronie podlega całość przyrody i walorów krajobrazowych. Najważniejszym celem utworzenia parku narodowego jest poznanie i zachowanie naturalnych układów przyrodniczych oraz przywrócenie do stanu naturalnego środowisk zaburzonych na skutek działalności człowieka.
Na terenie Polski znajdują się 23 parki narodowe, których obszar stanowi ok. 1% powierzchni kraju. Najstarszy z nich to Białowieski Park Narodowy utworzony już w 1932 r., najmłodszy to Park Ujście Warty – powstał w 2001 r. Największym parkiem jest Biebrzański o powierzchni ponad 59 tys. ha, najmniejszy Ojcowski – 2145,6 ha.
Pozostałe parki to: Babiogórski, Bieszczadzki, Bory Tucholskie, Drawieński, Gorczański, Góry Stołowe, Kampinoski, Karkonoski, Magurski, Narwiański, Pieniński, Poleski, Roztoczański, Słowiński, Świętokrzyski, Tatrzański, Wielkopolski, Wigierski, Woliński.
31 maja – Dzień Bociana Białego
Bociany to licząca 17 gatunków (w Polsce biały i czarny – chronione) rodzina dużych ptaków brodzących. Występują one w Eurazji, Afryce, Ameryce. Pierwotne bociany gnieździły się w głębokich lasach na pniach lub grubych konarach starych drzew. Obecnie nabrały one przyzwyczajenia do zakładania gniazd na dachach, kominach domów, przydrożnych słupach. Przyczyniło się do tego niewątpliwie ustawianie przez ludzi sztucznych podstaw pod gniazda. Na miejsca gniazdowania wybiera bocian miejsca wilgotne, obfitujące w zbiorniki wodne.
Na wiosnę (po pokonaniu średnio 200 km/dobę) bociany powracają z zimowisk (Afryka, Azja), najpierw samice, zajmują swoje stare gniazda, nadbudowują je (gniazdo ważyć nawet kilkaset kilogramów).
Jedna trzecia europejskiej populacji bociana odbywa lęgi w Polsce a wieś Pentowo, nazwana jest europejską wsią bociana.
Źródło: Kalendarz Bociana
