Jak stosować węzę
Stosowanie węzy w nowoczesnej gospodarce pasiecznej
Węza, od dziesięcioleci stosowana jest w gospodarce pasiecznej. Jej używanie zalecane jest przez wszystkie autorytety naukowe.
Uważa się że corocznie należy wymienić w każdej rodzinie 30-50 % plastrów, wycofując stare /ciemne/ i zastępując je właśnie węzą.
Wdrażanie stosowania węzy na szerszą skalę rozpoczęto w Polsce w latach 40- tych i 50-tych XX wieku, a dziś jest ona stosowana powszechnie we wszystkich pasiekach i trudno wprost wyobrazić sobie prawidłowe gospodarowanie bez używania węzy.
Jakie są przesłanki stosowania węzy w nowoczesnej gospodarce pasiecznej?
1. Stwierdzono , że w starych /ciemnych/ plastrach komórki są coraz mniejsze z uwagi na pozostałości oprzędów z wylęgających się larw pszczelich, co powoduje , że następne pokolenia pszczół są coraz drobniejsze , a także mają mniejszą pojemność wola miodowego /nawet o 30%/, co negatywnie rzutuje na efektywność ich pracy.
2. W starych plastrach gromadzą się liczne drobnoustroje /bakterie, grzyby, pierwotniaki/, które mogą zakażać młode larwy powodując ogólne obniżenie zdrowotności rodziny, a w konsekwencji straty w pogłowiu pszczół. Jak wykazują badania naukowe także namnażanie pasożyta warroa destructor w starych plastrach zachodzi intensywniej. W ciemnych plastrach kumulują się także pozostałości chemicznych środków warrozobójczych, które mogą przedostawać się do miodu skażając go.
3. Pszczoły narażone są na liczne schorzenia wirusowe, bakteryjne, grzybowe, pasożytnicze. Do zwalczania większości tych schorzeń nie ma niestety obecnie żadnych leków weterynaryjnych. Dotyczy to gównie takich chorób jak nosemoza, grzybica wapienna czy 7 stwierdzonych już w Polsce wirusów pszczelich. W wypadku tych schorzeń zalecane są jedynie zabiegi higieniczno-profilaktyczne, wśród których na głównym miejscu zalecana jest jak najczęstsza wymiana starych plastrów na węzę, co podnosi poziom higieny w ulach.
4. Wiosenne poszerzanie rodzin węzą ma również za zadanie przeciwdziałać powstawaniu nastroju rojowego i w konsekwencji rójki, zjawiska w nowoczesnej gospodarce pasiecznej niepożądanego. Pszczoły zajęte odbudową plastrów są mniej skłonne do rójki. Poza tym stwierdzono, że odbudowa węzy pobudza również instynkt zbierania pożytku. To ostatnie stwierdzenie powinno rozwiać wątpliwości niektórych pszczelarzy , którzy przeliczają ile to kg miodu pszczoły muszą zużyć na wyprodukowanie 1 kg wosku. Trzeba też pamiętać , że wypacanie wosku jest naturalnym procesem fizjologicznym, któremu podlegają wszystkie młode pszczoły ulowe w wieku 2-3 tygodni.
5. Węza jest również niezbędna do odbudowy pasiek po masowych stratach spowodowanych chorobami takimi jak waroatoza, nosematoza czy infekcje wirusowe. Takie masowe straty noszące znamiona epidemii, sięgające nawet 90% pogłowia w niektórych pasiekach wystąpiły w ostatnich latach.
Reasumując : stosowanie węzy w każdej pasiece i w każdej rodzinie pszczelej jest dziś standardem i koniecznością z uwagi na pozytywny wpływ na zdrowotność pszczół, a także dla właściwej gospodarki pasiecznej i dobrej jakość produktów pszczelich.
Dodawanie ramek z węzą rozpoczynamy wiosną wtedy, gdy obserwujemy „pobielanie” starych ramek świeżym woskiem. Fenologicznie określamy ten termin na czas zakwitania agrestu. Początkowo dodajemy nie więcej jak 1-2 ramki z węzą naraz, obok ramek z czerwiem. Po kilku dniach, jeśli stwierdzimy dobrą odbudowę węzy możemy podawać kolejne ramki. Jeśli jest ustabilizowana, ciepła pogoda węzę możemy wstawiać nawet między ramki z czerwiem. Szybkość odbudowy zależy oczywiście od siły rodziny, zapasów pokarmu, lub trwającego pożytku i temperatury zewnętrznej. Brak lub słaba odbudowa węzy może świadczyć o chorobie , lub też nastroju rojowym w rodzinie.
Jan Ślósarz
