Zagrożenia dla gleby
Atlas centrum JRC prezentuje zagrożenia dla bioróżnorodności gleby
Dyskusja na temat negatywnego wpływu spadku bioróżnorodności i zmian klimatycznych na naszą planetę przybiera na sile. Ludzie muszą ciągle stawiać czoła nowym wyzwaniom w tym zakresie. Na przykład praktycznie codziennie w mediach pojawiają się wiadomości na temat złego wykorzystania energii i ścieków oraz wzrastającego ryzyka zniszczenia naturalnych siedlisk zwierząt. Ale czy pomyślano o wpływie tych zmian na jeden z najważniejszych zasobów naturalnych Ziemi? Zagrożona jest gleba – środowisko życia około 25% gatunków istniejących na Ziemi. W jaki sposób można ją chronić?
Podczas zorganizowanej w dniach 23-24 września w Brukseli konferencji “Gleba, zmiany klimatyczne i bioróżnorodność – opis sytuacji” Wspólne Centrum Badawcze (Joint Research Centre, JRC) Komisji Europejskiej opublikowało opartą na miernikach mapę potencjalnych zagrożeń bioróżnorodności gleby. W tym roku atlas został opracowany po raz pierwszy. Zapewni on decydentom wsparcie w dziedzinie ochrony tego ważnego zasobu.
Około 25% istniejących na Ziemi gatunków żyje w glebie, która stanowi drugi co do wielkości zbiornik związków węgla na naszej planecie. Eksperci UE twierdzą, że sukces rolnictwa, a także cykl obiegu wody i węgla zależą w dużej mierze od bioróżnorodności gleby. Atlas centrum JRC, liczący 128 stron, dokładnie wskazuje obszary narażone na wysokie ryzyko zmniejszenia bioróżnorodności. Znajdują się one między innymi w Belgii, północnej Francji, Luksemburgu, Holandii oraz w niektórych rejonach Wielkiej Brytanii. Mapa będzie prawdopodobnie bardzo użytecznym narzędziem dla decydentów, naukowców i dydaktyków.
“Gleba to kluczowy czynnik bioróżnorodności, która sprawia, że życie na Ziemi jest możliwe, i zapewnia zrównoważony rozwój gospodarczy” – brzmiało wspólne oświadczenie komisarz ds. badań naukowych, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, oraz komisarza ds. środowiska, Janeza Potocnika.
“Degradacja gleby grozi utratą dostępu do żywności, czystego powietrza i wody, a także wielu innych istotnych surowców. Atlas stanowi istotny wkład Europy w ogłoszony przez ONZ Międzynarodowy Rok Bioróżnorodności Biologicznej 2010. Dzięki niemu wzrośnie świadomość co do potrzeby wdrożenia zaproponowanej w 2006 roku przez Komisję Europejską dyrektywy ustanawiającej ramy dla ochrony gleby. Umożliwi on także zapobieżenie dalszej degradacji gleby oraz przeciwdziałanie wyrządzonym dotychczas szkodom. Jeśli nie zostaną szybko podjęte odpowiednie skoordynowane działania w zakresie tego problemu, koszty jego rozwiązania będą znacznie wyższe”.
Europejski atlas zawiera pierwszą w historii mapę zagrożeń bioróżnorodności gleby obejmującą większość krajów członkowskich UE. Bioróżnorodność gleby jest zagrożona w wyniku różnych czynników, które zostały określone i uszeregowane przez ekspertów w ramach działań zespołu roboczego centrum JRC ds. bioróżnorodności gleby. W atlasie uwzględniono wiele potencjalnych zagrożeń, takich jak kompakcja gleby, zakłócenia procesów zachodzących w glebie, intensywna eksploatacja przez człowieka, zmiany w zakresie zagospodarowania przestrzennego, erozja, zanieczyszczenie oraz gatunki inwazyjne.
Należy zauważyć, że atlas nie przedstawia faktycznego poziomu bioróżnorodności gleby, ale ryzyko wystąpienia spadku bioróżnorodności. Wskazuje na przykład, że ryzyko spadku bioróżnorodności gleby spowodowane czynnikami związanymi z działalnością człowieka jest większe przy większej gęstości zaludnienia i/lub większej intensyfikacji działalności rolniczej.
Atlas pozwala rozwinąć świadomość odbiorców w zakresie procesów życiowych zachodzących pod powierzchnią ziemi oraz roli gleby we wspieraniu innych ekosystemów.
Atlas został opracowany dzięki wsparciu różnych wydziałów Komisji Europejskiej oraz partnerów wywodzących się z przemysłu, uczelni i innych organizacji, takich jak Konwencja o różnorodności biologicznej (Convention on Biological Diversity, CBD) czy Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture Organization, FAO).
Źródło: Zagrożenia dla gleby
