Odczulanie zapewnia tolerancję na alergeny

Immunoterapia alergenowa, inaczej odczulanie, niweluje uciążliwe objawy alergii, a ponadto koryguje zaburzone funkcje układu odpornościowego. Efekt odczulania trwa dłużej, niż czas leczenia. Najdłuższa skuteczność szczepionek alergenowych, jaką udowodniono w zobiektywizowanych badaniach naukowych wynosi kilkanaście lat – mówi PAP prof. Barbara Rogala.

„W ostatnich latach udowodniono, że skuteczność immunoterapii trwa dłużej niż czas leczenia. To jest bardzo atrakcyjna cecha tego leczenia, bo odróżnia ją od farmakoterapii. Leki skutecznie tłumią lub niwelują objawy choroby, ale po ich odstawieniu objawy wracają. Natomiast stosowanie szczepionek alergenowych, czyli preparatów zawierających alergeny, na które pacjent jest uczulony, koryguje błędy działania układu odpornościowego” – tłumaczy prof. Rogala, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Alergologii i Immunologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego (PTA).
Jak wyjaśnia, cechą alergii atopowej jest defekt immunologiczny, który usposabia do rozwoju choroby alergicznej. U osób z uczuleniem atopowym kontakt z substancją, która jest zupełnie nieszkodliwa dla zdrowych ludzi – profesor wymienia tu pyłki roślin, alergeny roztoczy kurzu domowego i inne – powoduje reakcję nadwrażliwości i rozwój choroby alergicznej.
„Immunoterapia, czyli szczepionki alergenowe działają w sposób swoisty. Wywołują tolerancję na alergeny, które są przyczyną objawów choroby. Dodatkowo szczepionki działają w sposób nieswoisty, poprawiając nieprawidłowe funkcje immunologiczne. Logiczną konsekwencją tego faktu jest prewencyjne działanie szczepionki, czyli trwała poprawa” – zapewnia uczona.
„Immunoterapia to niewątpliwy postęp w obszarze działania medycznego, jakim jest alergologia. To odkrycie jest dużą atrakcją dla pacjentów. Szczepionka poprawia spaczone w atopii działanie układu immunologicznego. Przejawem tego działania jest zapobieganie astmie u chorych na alergicznym nieżytem nosa” – wylicza prof. Rogala.
Alergiczny nieżyt nosa określa się wręcz mianem stanu przedastmatycznego i choć jest on bardzo uciążliwy i daje duży dyskomfort zdrowotny, astma jest chorobą znacznie poważniejszą. W tym kontekście immunoterapia jest szczególnie ważnym sposobem leczenia alergii.
„Immunoterapia to również prewencja rozwoju innych uczuleń. Bo zdarza się, że wielu chorych uczulonych tylko na pyłki roślin, które są problemem w okresie pylenia, rozwija potem wrażliwość na alergeny całoroczne, co jest dużo bardziej uciążliwe i najczęściej związane z rozwojem astmy. Stosowanie immunoterapii może zapobiec takiej sytuacji” – mówi prezydent PTA.
Dodaje, że jest to bardzo bezpieczny sposób leczenia, jeżeli jest prowadzony zgodnie ze wskazaniami, po przeprowadzeniu odpowiedniej diagnostyki, po podjęciu decyzji przez doświadczonego specjalistę. Objawy uboczne zdarzają się rzadko i są mało istotne dla zdrowia. Niemniej jednak każde działanie medyczne może powodować działania niepożądane, nie ma leku, który jest całkowicie wolny od takich powikłań. Dlatego też immunoterapia powinna być prowadzona pod ścisłym nadzorem specjalisty.
„Jeżeli stosujemy immunoterapię iniekcyjną, czyli podskórną, to leczenie powinno się stosować parę lat, aby było skuteczne. Początkowo podaje się szczepionki w dawkach co kilka, kilkanaście dni, potem są dawki podtrzymujące raz na miesiąc. Z mojego wieloletniego doświadczenia wynika, że nie ma problemu z zaakceptowaniem takiego schematu postępowania przez chorych. Chorzy z alergią chcą być odczulani, wierzą, że ten sposób leczenia jest skuteczny” – relacjonuje rozmówczyni PAP.
Oprócz najpowszechniej stosowanego odczulania w zastrzykach jest też dostępna immunoterapia podjęzykowa, w formie kropli lub tabletek. Nie oznacza to, że pacjent może ją stosować sam bez zgody lekarza. Kontakt ze specjalistą w określonych etapach leczenia, choć rzadszy – również jest konieczny. Niezbędna jest ponadto edukacja pacjenta, który musi wiedzieć, że zaaplikowanie sobie czy dziecku nieodpowiedniej niż zalecana dawki preparatu może być niebezpieczne.
Znaczenie i rola immunoterapii dla zdrowia publicznego zostały ostatnio podkreślone przez Europejską Deklarację dotyczącą Immunoterapii – zaakceptowaną i promowaną przez wszystkie kraje europejskie, w której największe autorytety rangi światowej nawołują do powszechnego stosowania szczepionek alergenowych chorym cierpiącym na choroby alergiczne.

PAP – Nauka w Polsce, Karolina Olszewska