GMO
GMO, DNA I WIELE INNYCH ZAGADNIEŃ…
Dzięki zróżnicowanej, bliskiej każdemu człowiekowi tematyce zajęcia na Wydziale Biotechnologii UWr cieszyły się ogromnym zainteresowaniem uczestników. Niemalże na wszystkich warsztatach zarezerwowany został komplet miejsc. Poniżej krótka tematyczna charakterystyka większości z nich.
DNA od kuchni, czyli izolacja DNA metodą kuchenną – warsztaty poprowadzili: Robert Prus i członkowie Studenckiego Koła Naukowego Biotechnologów „Przybysz”. Składały się one z części teoretycznej (krótkiego wykładu) oraz praktycznej. Podczas pokazu każdy uczestnik mógł własnoręcznie wyizolować DNA z pomidora. Podczas całej procedury używano tylko i wyłącznie „odczynników”, które każdy z nas może znaleźć w domu (sól, płyn do mycia naczyń, gorąca woda). Celem warsztatów było pokazanie podstawowych zasad izolacji materiału biologicznego. Dzięki prostocie procedury eksperyment może być powtórzony w domu czy szkole, a uczestnicy przekonali się na własne oczy, że DNA istnieje w żywych organizmach.
Różnorodność enzymów – warsztaty poprowadzili: Robert Prus i członkowie Studenckiego Koła Naukowego Biotechnologów „Przybysz”. Składały się one z prezentacji, podczas której uczestnicy dowiedzieli się, co to są enzymy, jaka jest różnorodność enzymów i reakcji przez nie katalizowanych. W drugiej części uczestnicy wykonywali proste doświadczenia z użyciem enzymów obecnych w ogólnie dostępnym materiale biologicznym (np. amylaza ze śliny, trypsyna, katalaza). Zajęcia miały na celu pokazanie, że wiele reakcji z udziałem enzymów można wykonać w warunkach domowych bez udziału wyrafinowanego sprzętu laboratoryjnego. Dodatkową atrakcją warsztatów była prezentacja działania prostego sprzętu laboratoryjnego (np. mikrowirówek).
Jak spakować olbrzymie ilości DNA w malej komórce – chromosomy – warsztaty poprowadziła dr Dorota Mackiewicz z Zakładu Genomiki. Podczas zajęć uczestnicy dowiedzieli się, jak zbudowane są chromosomy oraz jak przyroda radzi sobie z upakowaniem często bardzo długich nici DNA w komórce. Samodzielnie wykonali preparaty mikroskopowe z korzenia cebuli, w których pod mikroskopem obserwowali chromosomy, a także kolejne etapy wędrówki chromosomów towarzyszące podziałowi komórki. Dodatkowo uczestnicy oglądali preparaty z gruczołów śliniankowych larw muszki owocowej. W gruczołach tych występują chromosomy olbrzymie, które przez to, że powstają w wyniku wielokrotnych powieleń DNA, pozwalają zobaczyć prążkową strukturę chromosomów związaną z niejednakowym upakowaniem DNA.
Podróż do wnętrza komórki – czyli co możesz zobaczyć w mikroskopie fluorescencyjnym. Pokaz poprowadziły: dr Dorota Nowak, dr Antonina Mazur i mgr Aleksandra Woźniakowska z Zakładu Patologii Komórki. Uczestnicy pokazu zapoznali się z zasadami działania i możliwościami konfokalnego mikroskopu fluorescencyjnego. Oglądali preparaty komórek normalnych i nowotworowych z wybarwionymi fluorescencyjnie strukturami wewnątrzkomórkowymi.
Czy małpy są najbliższymi kuzynami człowieka? Komputerowe analizy sekwencji DNA – prowadzący: dr hab. Paweł Mackiewicz, Zakład Genomiki. Spotkanie obejmowało wykład oraz zajęcia przy komputerze. Na wykładzie słuchacze zapoznali się z najnowszymi poglądami na pochodzenie i ewolucję człowieka. Następnie sami, siedząc przy komputerze i przeprowadzając własne analizy filogenetyczne, przekonali się, co mówią sekwencje DNA o naszym pochodzeniu. Na zakończenie dostali kolorowe wydruki uzyskanych wyników.
Muszka owocowa – ulubienica genetyków – warsztaty poprowadziła dr Dorota Mackiewicz z Zakładu Genomiki. Podczas zajęć uczestnicy zapoznali się z muszką owocową (Drosophila melanogaster). Poznali używane na wydziale mutanty, dowiedzieli się także, jaką rolę spełnia ten mały owad w rozwoju genetyki. Wobec tego nawiązano miedzy innymi do chromosomowej teorii dziedziczenia Morgana oraz do genetycznej kontroli rozwoju embrionalnego.
GMO i inżynieria genetyczna – bać się czy nie? – wykłady poprowadzili: dr inż. hab. Marcin Łukaszewicz (Zakład Biotansformacji), dr Anna Kulma (Zakład Biochemii Genetycznej), dr Magdalena Żuk (Zakład Biochemii Genetycznej), organizacja i słowo wstępnie: dr Janusz Piechota (Zakład Biologii Molekularnej Komórki). Zajęcia składały się z cyklu trzech wykładów: (1) Do czego przydają się transgeniczne rośliny? (dr. A. Kulma); (2) Mikroorganizmy GMO – agenci do zadań specjalnych. (dr inż. hab. M. Łukaszewicz); (3) Żywność modyfikowana genetycznie – czy na prawdę jest groźna? (dr. M. Żuk). Uczestnicy zajęć zapoznali się z różnymi aspektami inżynierii genetycznej i organizmów modyfikowanych genetycznie: m.in. ryzyka i korzyści płynących ze stosowania modyfikacji genetycznych, badań mających na celu ocenę bezpieczeństwa organizmów GMO i modyfikowanej genetycznie żywności. Prowadzący przedstawili obowiązujące przepisy dotyczące technologii GMO w Polsce i Unii Europejskiej oraz dziedziny gospodarki, w których wykorzystywana jest technologia GMO. Po każdym z trzech wykładów pojawiło się wiele pytań dotyczących zastosowań technologii GMO w medycynie, bezpieczeństwa stosowania tej technologii, wpływu żywności modyfikowanej genetycznie na organizm człowieka itp. Szczególne wrażenie na uczestnikach wywarł wykład dr. hab. M. Łukaszewicza, który na wielu przykładach pokazał, że polski konsument z technologią GMO styka się w życiu codziennym praktycznie każdego dnia. Co więcej, konsumenci, nie będąc świadomi, że do wytworzenia określonych produktów użyto technologii GMO, wolą te produkty od tych wytworzonych metodami „tradycyjnymi”.
DNA, kryminologia i archeologia – co je łączy? – wykład poprowadził dr Janusz Piechota z Zakładu Biologii Molekularnej Komórki. Celem wykładu było pokazanie, jak techniki biologii molekularnej przyczyniają się do rozwoju różnych dziedzin wiedzy. Jako przykład prowadzący wykorzystał techniki analizy DNA, które mogą służyć w celach identyfikacyjnych poszczególnych osób. Techniki takie są obecnie szeroko wykorzystywane w kryminalistyce do identyfikacji ofiar i sprawców przestępstw. Podczas wykładu uczestnicy dowiedzieli się na kilku przykładach, w jaki sposób DNA może posłużyć np. do ustalenia ojcostwa, sprawców gwałtów, ustalenia tożsamości osób zaginionych itp. W ostatnich latach techniki identyfikacji za pomocą analizy DNA były często wykorzystywane przez historyków i archeologów i przyczyniły się do rozwiązania wielu zagadek historycznych, dotyczących np. ustalenia losów Martina Bormana, miejsca pochówku ostatniego cara Rosji i jego rodziny, ustalenia autentyczności grobu matki ostatniego króla Wikingów i wielu innych. Ze względu na spore zainteresowanie wykład odbył się w dwóch terminach.
dr Janusz Piechota
Wydział Biotechnologii UWr
Źródło: GMO
