Propolis – skarb z ula
 |
| Propolis (kit pszczeli – fot. Dariusz Małanowski Pszczeli Park) |
Propolis to nie greckie miasto, choć nazwa pochodzi z języka greckiego: pro= przed, polis = miasto (przedmurze miasta). Już w starożytnej Grecji gniazdo pszczele określano mianem miasta, a ponieważ pszczoły przed wejściem do tego gniazda (ówczesnego ula) tworzyły zaporę z kitu, dlatego też kit ten zwano propolisem.
Już nasi starożytni przodkowie znali lecznicze właściwości propolisu, wykorzystywano go również do balsamowania zwłok. Pszczelarze, czasami wiosną, znajdują na dnie ula mysz pokrytą warstwa kitu pszczelego (propolisu).
Pszczoły zdążyły po prostu użądlić intruza, jednak nie potrafiły wywlec go na zewnątrz. Aby uniknąć skażenia swego środowiska oblepiły mysz na tyle szczelnie kitem, że uległa ona mumifikacji.
Co to jest propolis?
Jest to mieszanina żywic zebranych przez pszczoły z drzew iglastych, liściastych i krzewów, wzbogacona wydzielinami tych owadów. Świeży propolis ma konsystencję kitu (stąd jego synonimiczna nazwa – kit pszczeli) i jest bardzo lepki.
Schłodzony propolis staje się twardy i łamliwy. Posiada różną barwę– od ciemnozielonej, przez czerwonawą, po ciemnobrązową- w zależności od źródła pochodzenia. Pachnie żywicą, woskiem i olejkami eterycznymi. Posiada ok. 300 aktywnych biologicznie związków, m.in.: bioflawonoidy– ok.50, podczas gdy niektóre leki zawierają ich zaledwie 1 czy 2. Są to antyutleniacze zwalczające wolne rodniki- powód naszych schorzeń i starzenia się. Te bioflawonoidy występujące w roślinach są przez pszczoły przetwarzane (uwalniane od cukrów), co zwiększa ich aktywność; kwasy aromatyczne (ok. 30), olejki eteryczne, substancje lipidowe, witaminy z grupy A, B, C, D, 17 aminokwasów, biopierwiastki (magnez, fosfor, cynk, miedź oraz wzmacniający odporność selen),woski.
Jedną z głównych właściwości propolisu jest jego działanie antybiotyczne (przeciwdrobnoustrojowe). Propolis niszczy bakterie i wirusy w dwóch etapach: I- likwiduje ścianę, osłonę komórki bakterii i uszkadza błonę cytoplazmatyczną;
II- uszkadza i niszczy DNA bakterii, uwrażliwiając ją na działanie antybiotyków.
Nasuwa się w związku z tym wniosek, że przy równoczesnym stosowaniu propolisu i antybiotyku możemy dawkę tego drugiego obniżyć, ale o tym decydować powinien lekarz. Pamiętajmy, że propolis działa zabójczo nie tylko na bakterię, ale też – jak już wcześniej zaznaczyłem – na każdego wirusa.
Leki (preparaty) propolisowe stosuje się zewnętrznie i wewnętrznie w zależności od schorzenia. Otrzymuje się je z zagęszczonego ekstraktu etanolowego z propolisem (EEP). Występują w postaci nalewek (ekstrakt, tynktura), aerozolu, ampułek, maści czopków doodbytniczych, gałek dopochwowych, pudru, tabletek, cukierków („propolki”), kapsułek.
Propolis znakomicie sprawdza się w leczeniu trudno gojących się ran skórno-mięśniowych czy oparzeniowych. Jego działanie lecznicze przejawia się w czterech etapach:
a- wyjaławia ranę (działanie antybakteryjne),
b- tworzy w ranie nowe naczynia,
c- powoduje szybkie namnażanie się komórek,
d- wygaja ranę, nie pozostawiając blizny, zrostów (to jest charakterystyczna zaleta propolisu i jak się okaże w następnych rozważaniach – również miodu).
Tynktura propolisowa ma jeszcze jedną właściwość przy leczeniu ran – mianowicie, wysychając, tworzy na powierzchni rany coś w rodzaju delikatnej błonki ochronnej i nie dopuszcza bakterii z otoczenia. Poza tym, propolis powoduje odnowę nie tylko tkanki miękkiej, lecz także łącznej, chrzęstnej, kostnej i zębowej.
Przy leczeniu wewnętrznym działanie propolisu polega m.in. na stymulowaniu i odbudowie odporności człowieka na choroby. Ważną rolę odgrywają tu następujące właściwości:
-aktywność antyoksydacyjna (dzięki flawonoidom), polegająca na niszczeniu wolnych rodników;
- działanie przeciwzapalne;
- zdolność docierania układem naczyniowym do stawów, do płynu stawowego, gdzie stabilizuje zmiany i hamuje zniszczenie chrząstki stawowej;
- w chorobie wrzodowej żołądka – niszczenie bakterii Helicobacter pylori i regeneracja nabłonka;
- w chorobach serca oraz chorobach naczyniowych – wywoływanie większej dynamiki skurczu serca i zapobieganie uszkodzeniu mięśnia sercowego;
- zapobieganie zlepianiu się płytek krwi i niszczenie złego cholesterolu (działanie przeciwzawałowe);
- zapobieganie pękaniu naczyń krwionośnych (żył) poprzez poprawę ich elastyczności;
- likwidowaniu żylaków , w tym żylaków odbytnicy.
Propolis stosowany jest również w leczeniu onkologicznym. Działa on cytostatycznie – hamuje namnażanie się komórek nowotworowych, bowiem w swoim działaniu eliminuje komórki stare i zdegenerowane (trwają jeszcze badania kliniczne).
Wśród wielu właściwości leczniczych propolisu warto jeszcze zwrócić uwagę na jego skuteczność w leczeniu schorzeń neuropsychicznych na tle bakteryjnym, wirusowym oraz schorzeń wątroby. W tym ostatnim przypadku propolis chroni błony komórek wątrobowych i bierze udział w eliminacji triglicerydów.
Propolis – ten znakomity i nie doceniony lek wytworzony przez pszczoły można
nabyć u pszczelarzy. Ważne jednak jest, by kupowany propolis nie posiadał zanieczyszczeń (wosku, trzasek, części martwych pszczół). Niektórzy pszczelarze specjalnie poławiają czysty propolis. Można tez go kupić w sklepach pszczelarskich, zaś produkty stworzone na bazie propolisu można nabyć bez recepty w aptekach.
Źródło: Propolis – skarb z ula
